Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva

Piše: Emanuela Stanković (Blog o socijalnom uključivanju)

Romski jezik- “Romani čhib”, pripada indijskom jezičnom stablu. Proizašao je iz Prakrita, srednje faze indijskog jezika, koji vodi poreklo iz Sanskrita. Severozapadni ogranci ovih jezika su “hindi jezici” koji su najbliži srodnici današnjeg romskog jezika. U proteklih petnaestak vekova  romske dijaspore,  ovaj jezik se raširio po čitavom svetu, tako da je veoma teško naći zemlju u kojoj nema Roma a time i njihovog jezika. Jezici  i narodi  u čijem okruženju žive Romi snažno su uticali na to da je romski jezik, u velikoj meri, izmeni u odnosu na  onaj jezik koji je korišćen u vreme boravka u pradomovini.

Znatne promene, pre svega, nastale su u stvaranju novih reči i u njihovim promenama. Najveće  promene pretrpeo je  romski rečnik  jer je  veliki broj  stranih reči inkorporiran u romski jezik, tako da je sada vrlo teško utvrditi koje su reči romskog, a koje neromskog porekla.

Zbog svega ovoga “romani čhib” se raspao na mnoštvo dijalekata i narečja koja su se vremenom među sobom toliko izdiferencirala da se pojedine grupe Roma teško mogu sporazumeti, tvrde neki istraživači romskog jezika, ali o tome postoje i druga mišljenja.

Fonetski sistem romskog jezika podrazumeva 37 fonema (i ako i ih usled uticaja drugih jezičkih okruženja i razlika u dijalekt ima mnogo više). Koristi se Vukov princip „Piši kao što govoriš – čitaj kao što je napisano“ Zastupljeni dijalekti u Srbiji su arlijski i gurbetski.

U poređenju sa srpskim pismom u romskom se koriste svih trideset slova koja se koriste u srpskom jeziku, plus sedam a to su: Čh čh; Ćh ćh; Kh kh; Ph ph; Th th; Rr rr; î.

Naučimo i po koju rečenicu na romskom jeziku:

Dobro jutro – lačhi detarin

Dobar dan – lačho đes

Dobro veče / laku noć – lačhi rjat

Doviđenja – džiko dičhipe

Sve najbolje – majmištoro

Tekst “Romski jezik” Emanuele Stanković izvorno je objavljen na Blogu o socijalnom uključivanju.