Vlada Republike Srbije
Republika Srbija se nalazi u procesu intenzivnih aktivnosti na planu harmonizacije sa standardima i praksom Evropske unije. Praćenje i merenje rezultata ovih aktivnosti, naročito u ekonomskoj sferi, predstavlja, u velikoj meri, obavezu zvanične statistike. S obzirom na to da ova obaveza ima trajni karakter i da će izuzetan značaj imati i u periodu koji će uslediti nakon pristupanja EU, neophodno je da se ulože napori na jačanju i razvoju sistema zvanične statistike.
Najvažniji zadatak zvanične statistike jeste da pruži realnu sliku društvenih i ekonomskih kretanja u zemlji, kao i da obezbedi pouzdan osnov za donošenje odluka na raznim nivoima, od državne uprave i drugih institucija preko privrednih subjekata, sve do zainteresovanih građana.
Velika pažnja u prethodne tri i više godina bila je usmerena na pripremu i sprovođenje najvećih statističkih akcija: Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. i Popisa poljoprivrede 2012. godine, koje se sprovede uz značajnu finansijsku podršku Evropske unije. Nakon više od 50 godina naša zemlja će imati sveobuhvatan uvid u poljoprivrednu proizvodnju. Kao osnova za sprovođenje Popisa poljoprivrede služili su podaci prikupljeni Popisom stanovništva. Popis poljoprivrede počeo je 1. oktobra i trajaće do 15. decembra ove godine. U tom periodu popisivači, ukupno njih 6.200, imaju za zadatak da nijedan pedalj korišćene obradive zemlje, nijedno grlo stoke niti pravno lice koje se bavi poljoprivredom ostane nepopisano. Popisom poljoprivrede dobiće se podaci o lokaciji gazdinstava, zemljišnom fondu, navodnjavanju, upotrebi đubriva i sredstava za zaštitu bilja, broju grla stoke i košnicama pčela, organskoj proizvodnji, poljoprivrednoj mehanizaciji, ribnjacima, površinama pod šumama, itd.
I pored sprovođenja ovih velikih akcija Zavod za statistiku sprovodi svoje redovne aktivnosti i radi na daljem usklađivanju sa propisima EU.
Sada je već izvesno da ćemo od naredne godine početi sa sprovođenjem istraživanja koje se u Evropi smatra najrelevantnijim za potrebe praćenja siromaštva, socijalne uključenosti, nejednakosti i životnog standarda uopšte. Reč je o Istraživanju o prihodima i životnom standardu (Survey on income and living conditions – SILC). U zemljama EU sprovođenje ovog istraživanja počelo je još 2003. godine, a za nas predstavlja obavezu na putu evropskih integracija. Iako Evropska unija još uvek nije zvanično zahtevala od Srbije da uvede ovo istraživanje, Zavod, u želji da spremno sačeka ovaj zvaničan zahtev, ide korak ispred i intenzivno radi na obuci kadrova, izradi metodoloških uputstava, kao i instrumenata za sprovođenje ovog istraživanja.
Praćenje siromaštva je do sada bilo zasnovano na podacima dobijenim Anketom o potrošnji domaćinstva (APD). Međutim, prikupljanje podataka za ovo istraživanja traje godinu dana i obrada je moguća tek nakon isteka tih godinu dana, a fokus istraživanja je na potrošnji domaćinstava. Kako bismo imali podatke o siromaštvu koji su uporedivi sa EU neophodno je u potpunosti usaglasiti našu sa evropskom metodologijom, po kojoj se siromaštvo izražava relativno, u odnosu na čitavo stanovništvo i to na osnovu ukupnih primanja domaćinstava. To, na žalost, znači da nećemo imati podatke koji su uporedivi sa podacima u periodu pre uvođenja SILC-a, ali ćemo zato imati podatke koji će biti uporedivi sa drugim zemljama. Dodatna prednost novog istraživanja, i novitet u statistici siromaštva, je da ćemo moći dugoročno da pratimo siromaštvo, jer će svako domaćinstvo izabrano jedne godine u uzorak biti praćeno i u naredne tri godine, tako da ćemo imati uvid u to kako određene politike (koje se donose u cilju smanjenja siromaštva i povećanja socijalne uključenosti) utiču na ugrožena domaćinstva.
Anketa o radnoj snazi je jedno od redovnih istraživanja RZS-a koje je u potpunosti usklađeno sa evropskom statistikom. Anketa se sprovodi dva puta godišnje (u aprilu i oktobru) i to na uzorku od oko 8.000 domaćinstava, a njom se dobija veliki broj ekonomskih indikatora i indikatora socijalne uključenosti. Plan je da se od 2013. godine sprovođenje ove ankete vrši kvartalno, odnosno četiri puta godišnje.
Zavod za statistiku, u saradnji sa partnerima, bio je angažovan i u Istraživanju o korišćenju vremena čiji je značaj u tome što se podacima ukazuje na razlike u korišćenju vremena različitih kategorija stanovništva. Najvažnije su razlike u aktivnostima i opterećenosti žena i muškaraca u Republici Srbiji, posebno u vezi s plaćenim i neplaćenim aktivnostima u domaćinstvu. Prikupljeni podaci predstavljaju vredan izvor podataka koji mogu da pomognu u razvoju i primeni relevantnih socijalnih politika u vezi sa radom i podelom posla, kulturom, sportom, uslovima života omladine, uslovima života starih lica itd. Ovo istraživanje je važno i iz perspektive rodne ravnopravnosti, jer sadrži podatke o učešću žena i muškaraca u osnovnim dnevnim aktivnostima.
Republički zavod za statistiku je 2004. godine, uz pomoć UNICEF-a, pokrenuo bazu podataka ChildInfo, kasnije DevInfo. Republička DevInfo baza podataka koristi se za praćenje realizacije Milenijumskih ciljeva razvoja, socijalnog uključivanja i smanjenja siromaštva, nacionalnog plana akcije za decu, kao i politika rodne ravnopravnosti. Nedavno je formirana i Opštinska DevInfo baza podataka koja sadrži zvanične statističke podatke i ključne indikatore do nivoa opštine sa ciljem praćenja stanja i razvoja opština. Krajem 2006. godine, DevInfo sistem je proglašen sredstvom od posebnog interesa za Republiku Srbiju i postao je deo redovnog programa Republičkog zavoda za statistiku.
U poslednjem Izveštaju Evropske komisije za Srbiju (2012), Zavod za statistiku je jedna od najbolje ocenjenih institucija, tj. ocenjeno je da je u oblasti statistike učinjen dobar napredak u primeni i usaglašavanju metodologija sa standardima EU, kao i odlično sprovođenje Popisa stanovništva 2011. godine i početak Popisa poljoprivrede 2012. Ovo nam predstavlja izuzetno zadovoljstvo i dodatnu motivaciju da unapređujemo rad zvanične statistike.
Prof. Dr Dragan Vukmirović
Direktor Republičkog zavoda za statistiku
pdf [3 MB]
Napiši komentar