Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva

Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva Vlade Republike Srbije sproveo je analizu decilne raspodele potrošnje i prihoda u Srbiji u periodu od 2006. do 2017. godine. Poseban fokus analize usmeren je na položaj najsiromašnijeg decila stanovništva.

Decilna analiza je postupak kojim se ekvivalentna potrošnja, odnosno prihod svih domaćinstava ili pojedinaca rangira od najniže ka najvišoj. Rangirana domaćinstva i pojedinci dele se u deset jednakih grupa, tako da se u prvom decilu nalaze oni čija je ekvivalentna potrošnja/prihod najniži (najsiromašnija domaćinstva), a u desetom najviši (najbogatija domaćinstva). Decili dele ukupnu populaciju na deset jednakih delova, a u zavisnosti od toga da li se posmatra ekvivalentna potrošnja ili prihod, koristi se adekvatna skala ekvivalencije.

Analiza pokazuje da je prosečna potrošnja prvog, najsiromašnijeg decila u 2017. godini iznosila 11.161 dinar po potrošačkoj jedinici, dok je prosečna potrošnja desetog, najbogatijeg decila bila oko pet i po puta veća. U periodu od 2006. do 2017. godine, nominalna prosečna potrošnja populacije u proseku je uvećana 2,1 puta, a najviše uvećanje ostvario je prvi decil (2,3 puta).

Struktura izdataka za ličnu potrošnju značajno se razlikuje. Udeo potrošnje za hranu i bezalkoholna pića čini skoro polovinu rashoda prvog decila i dvostruko je veći u odnosu na deseti. Udeo potrošnje na obrazovanje sedam puta je niži kod najsiromašnijih u odnosu na najbogatije.

Prosečni prihod kod prvog decila u 2017. godini iznosio je 9.411 dinara po potrošačkoj jedinici, dok je kod desetog decila bio skoro osam puta veći. Plate i penzije predstavljaju osnovni izvor prihoda stanovništva Republike Srbije, a u 2017. godini ovi prihodi činili su preko 85% svih izvora prihoda. Međutim, posmatrajući prema decilima postoje značajne razlike. Penzije su glavni izvori prihoda najsiromašnijeg decila i čine 38,7% ukupnih prihoda. Takav nalaz ukazuje da prvi decil čine domaćinstva sa veoma niskim intenzitetom rada, ali i sa velikom zavisnošću od ostalih primanja, među kojima dominantnu ulogu imaju socijalni transferi.

Kada je u pitanju raspodela prihoda prema decilima, analiza je pokazala da siromašniji decili učestvuju sa značajno nižim procentom u raspodeli ukupnog prihoda u odnosu na bogatije. U Srbiji je 10% najsiromašnijeg stanovništva učestovalo sa svega 3,1% u ukupnim prihodima, dok je 10% najbogatijeg stanovništva prihodovalo čak 20% od ukupnog prihoda.

Kliknite da preuzmete publikaciju „Decilna analiza potrošnje i prihoda u Republici Srbiji” (.pdf).

Podaci koji prate ovu publikaciju dostupni su u celosti ovde: “Decilna analiza potrošnje i prihoda u Republici Srbji – objedinjeni podaci” (.xlsx)