Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva

Na ceremoniji održanoj u Klubu poslanika u Beogradu 16. jula 2021. godine, dodeljene su dve nagrade, četiri priznanja i šest zahvalnica jedinicama lokalne samouprave koje su u prethodnoj godini svojim idejama, projektima i inicijativama dale najveći doprinos razvoju pristupačnosti u Republici Srbiji. Grad Kruševac i Gradska opština Vračar iz Beograda su nagrađeni kao jedinice lokalne samouprave koje su u 2020. godini najviše doprinele razvoju svih oblika pristupačnosti na svojoj teritoriji, odnosno u svom okruženju.

Nagrade, priznanja i zahvalnice je petu godinu zaredom dodelio Zaštitnik građana, u saradnji sa Timom za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva Vlade Republike Srbije i Stalnom konferencijom gradova i opština – Savezom gradova i opština Srbije.

Nagradu za kontinuirani rad na unapređenju pristupačnosti urbanog okruženja dobio je Grad Kruševac, za više inicijativa koje su se odnosile na pravovremeno planiranje i uklanjanje prepreka, planiranje i izgradnju pristupačnih objekata, ali i rekonstrukciju i adaptaciju objekata za javnu namenu.

Gradska opština Vračar je nagrađena za inovativna rešenja u oblasti unapređenja pristupačnosti informacija i komunikacija, za inicijativu koja je obuhvatila aktivnosti koje su sprovedene u okviru projekta međuopštinske saradnje, kao i aktivnosti koje su sprovedene u vreme uvođenja vanrednog stanja zbog epidemije korona virusa.

Uprkos određenim pomacima, kako je kazala zamenica Zaštitnika građana Jelena Stojanović, pristupačnost u Republici Srbiji i dalje nije dovoljno razvijena. „Vrlo često su nedostupne nadležne ustanove, kao što su zdravstvene ili ustanove socijalne zaštite, zatim fakulteti, javni prevoz. Nadležni akcenat stavljaju uglavnom na uklanjanje arhitektonskih barijera, dok su informacione barijere u drugom planu“, istakla je Stojanović. Pandemija je, prema njenim rečima, upravo pokazala značaj pravovremene dostupnosti informacija i Zaštitnik građana je ukazao jedinicama lokalne samouprave da je važno da informacije o merama zaštite na stranicama njihovih sajtova budu dostupne osobama sa invaliditetom i pripadnicima nacionalnih manjina. Budući da je prvi nivo na kojem građani uspostavljaju komunikaciju sa institucijama lokalni, ona je kazala da jedinice lokalne samouprave treba da pruže potpune i razumljive informacije, kao i da kontinuirano rade na unapređenju komunikacije sa građanima.

Menadžerka Tima za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva Vlade Republike Srbije Dragana Jovanović Arijas istakla je da je ova inicijativa važna pre svega zbog mogućnosti da razmenimo primere dobre prakse. „Nama je veoma značajno što smo u stalnom kontaktu sa jedinicama lokalne samouprave i što na ovaj način razvijamo saradnju i imamo bolji uvid u stanje pristupačnosti na terenu“, kazala je Jovanović Arijas i istakla da putem ove inicijative možemo da identifikujemo uzroke zbog kojih se propisi koji garantuju pristupačnost javnih objekata, službi i usluga svim građanima i građankama, ne ispunjavaju. „Nadam se da će ovo biti prilika i za definisanje preporuka za unapređenje propisa u ovoj oblasti na različitim nivoima“, zaključila je Jovanović Arijas.

Kako je kazao Đorđe Staničić, generalni sekretar Stalne konferencije gradova i opština, ova inicijativa predstavlja podsticaj svim lokalnim samoupravama da na jedan drugačiji način pristupe donošenju svojih planskih dokumenata. „Grad Kruševac je dobio nagradu za pristupačnost urbanog okruženja, ali su oni već godinama radili na urbanoj mobilnosti kroz više različitih projekata. Gradska opština Vračar je na izvanredan način odgovorila na izazove u vezi sa Kovidom-19, a veliki napori su učinjeni i u Čajetini, Kragujevcu, Somboru“, kazao je Staničić.

Kako je ukazao Miodrag Počuč, član Saveta Zaštitnika građana za prava osoba sa invaliditetom, postoji niz nedostataka u postojećim akcijama kada je reč o pristupačnosti, poput zloupotreba same teme, odsustva sistemskog i planskog pristupa, zatim orijentisanost isključivo na fizičku pristupačnost, nedoslednost u primeni standarda i relativno nizak kvalitet završnih radova. „Međutim, evidentno je da pristupačnost istovremeno postaje deo velikih lokalnih projekata, izdvajaju se veća sredstva, postoji kontinuitet u aktivnostima pojedinih JLS, kao i saradnja sa civilnim sektorom, uključujući i sve izraženiji fokus na pristupačnost informacija i komunikacija“, istakao je Počuč.

Vidan Danković, član Saveta Zaštitnika građana za prava osoba sa invaliditetom, predstavio je instrument koji je deo zagovaračke inicijative organizacija civilnog društva – Elaborat o pristupačnosti prilikom planiranja uklanjanja arhitektonskih barijera, koji predstavlja analizu fizičke, informacione i komunikacione pristupačnosti sa merama za ispunjenje uslova za pristupačnost. „Da bi elaborat o pristupačnosti imao svoju punu svrhu, bilo bi najbolje da to bude obavezan dokument prilikom izrade projektne dokumentacije za izgradnju, dogradnju i adaptaciju objekata javne namene u svim oblicima svojine koji se finansiraju iz budžeta“, naglasio je Danković.

Na javni poziv za nagradu prijavilo se 12 gradova, opština i gradskih opština. Konkursna komisija je na osnovu analize pristiglih prijava i prateće dokumentacije sačinila listu učesnika koji su ušli u uži izbor, nakon čega su organizovane posete ovim jedinicama lokalne samouprave. Na sednici održanoj 11. juna 2021. godine, Konkursna komisija je, na osnovu izvršenog uvida u materijal o kandidovanim inicijativama, dostavljenog od strane opština, gradova i gradskih opština koje su ušle u uži izbor, kao i na osnovu neposrednog uvida u realizaciju tih inicijativa prilikom obavljenih poseta, donela Odluku o dobitnicima nagrada i priznanja.

Zaštitnik građana na ovaj način želi da promoviše primere dobre prakse u oblasti pristupačnosti na lokalnom nivou, kao i da ostvari bolju saradnju sa jedinicama lokalne samouprave u Republici Srbiji u cilju utvrđivanja stanja u oblasti pristupačnosti i uzroka zbog kojih se propisi koji garantuju prava na pristupačnost javnih objekata, službi i usluga osobama sa invaliditetom i teškoćama u kretanju ili komunikaciji ne primenjuju u punoj meri. Takođe, ova inicijativa pruža značajne informacije za formulisanje preporuka i planova za unapređivanje pristupačnosti u okviru nadležnosti gradova, opština i gradskih opština.

Pogledajte snimak ceremonije dodele nagrada jedinicama lokalne samouprave za doprinos razvoju svih oblika pristupačnosti u 2020. godini: