Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva

Piše: Jelena Milošević (Blog o socijalnom uključivanju)

U tekstu “Invalidnost u crno-belom svetu kulture”, objavljenom u martu, pisala sam o popularnim filmskim i književnim negativcima kojima je jedna od zajedničkih karakteristika fizička različitost. Tada sam, između ostalog, spomenula da drugi kraj ekstrema stereotipne linije kada je u pitanju slika osoba sa invaliditetom u medijima, čine likovi nesposobni da samostalno donose odluke o svom životu, često predstavljeni kao teret za svoje najbliže.

Ovakav način tretiranja osoba sa invaliditetom nije karakterističan za jedan, već praktično za sve žanrove. Tako je u Dikensovoj pripoveci „Božićna pesma“ sudbina malenog Tima u Skrudžovim rukama, a Lord Četerli, inače imućan, poslovni čovek, u romanu „Ljubavnik Ledi Četerli” je u prisustvu svoje negovateljice poput deteta.

Uvodeći “spasioca” bez invaliditeta, koji je tu da ih izleči, neguje, uteši, motiviše, autori, možda čak i nesvesno, produbljuju već postojeću stigmatizaciju i diskriminaciju osoba sa invaliditetom, oduzimajući im svako pravo na izbor i jednakost u bilo kom segmentu života.

U mnogim književnim i filmskim ostvarenjima “najbolje” mesto za život osoba sa invaliditetom je što dalje od očiju javnosti.

Primera radi, Rejmonda tj. „Kišnog čoveka“ na kraju filma odvode u instituciju, dok se junakinja televizijskog filma “U bolesti i zdravlju” na takav korak sama odlučuje.

Čak i u 21. veku ima filmova i romana koji zastupaju stav da život sa invaliditetom nije vredan življenja, propagirajući eutanaziju, kao što se to čini u filmovima “Devojka od milion dolara” i “Dok nisam srela tebe” ili bestseleru “A planine odjeknuše”.

Za razliku od navedenih, u romanu “Skalagrig”, zatim filmovima “Miris žene”, “Ja sam Sem”, “Nedodirljivi”, kao i “Još uvek Alis”, pokazan je značaj podrške porodice i zajednice, jednakih mogućnosti, pristupačnosti, kao i servisa personalnih asistenata i ostalih službi podrške.

Iako ima izuzetaka, muški likovi sa invaliditetom su, po šablonu, češće zločinci i kao takvi su popularniji u javnosti, dok su žene sa invaliditetom emocionalno nesigurne i mogu se uklopiti u društvo samo ako se njihova različitost ukloni da bi postale iste kao većina. Povučena Klara u bajci “Hajdi”, osetljiva Laura u drami “Staklena menažerija” ili romantična Teri u filmu “Afera za pamćenje” samo su neke od predstavnica takvih junakinja.

(…)

Tekst “ Invalidnost u crno-belom svetu kulture 2” u celini možete pročitati na Blogu o socijalnom uključivanju.