Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva

Izvor: un.org

Međunarodni dan osoba sa invaliditetom ustanovljen je 1992. godine, kada je Generalna skupština Ujedinjenih nacija usvojila rezoluciju kojom se sve zemlje pozivaju na obeležavanje ovog dana sa namerom da se podigne svest o položaju osoba sa invaliditetom u političkom, društvenom, ekonomskom i kulturnom životu, a sve u cilju unapređenja njihovog položaja i stvaranja uslova za ravnopravno učešće osoba sa invaliditetom u društvu.

U Republici Srbiji živi 571.780 (8%) građana/ki koji se mogu smatrati osobama sa invaliditetom. Prema podacima popisa stanovništva iz 2011. godine, od ukupnog broja osoba sa invaliditetom 58,2% su žene. Osobe sa invaliditetom u Republici Srbiji predstavljaju jednu od najosetljivijih grupa stanovništva i suočavaju se sa brojnim preprekama. Kako se navodi u Trećem nacionalnom izveštaju o socijalnom uključivanju i smanjenju siromaštva u Republici Srbiji za period 2014–2017. godine, u Srbiji su i dalje mnogi javni objekti i površine nepristupačni, pristup osobama sa invaliditetom informacijama i komunikacijama je otežan, prisutne su različite barijere prilikom zapošljavanja, kao i ostvarivanja biračkog prava i korišćenja različitih usluga koje bi trebalo da budu dostupne svim građanima i građankama. Posebno zabrinjava loš položaj osoba sa intelektualnim i mentalnim poteškoćama, koje su izložene riziku oduzimanja poslovne sposobnosti. U Republici Srbiji je u toku proces deinstitucionalizacije, međutim, njegovo sprovođenje karakterišu različite teškoće, prvenstveno usled nedovoljno i neravnomerno razvijenih usluga podrške i servisa za samostalan život osoba sa invaliditetom.

Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva Vlade Republike Srbije (SIPRU) od svog osnivanja pruža podršku Vladi Republike Srbije pri izradi strateškog i normativnog okvira koji se odnosi na unapređenje položaja osoba sa invaliditetom, a kroz saradnju sa svim relevantnim akterima nastoji da doprinese većoj socijalnoj uključenosti osoba sa invaliditetom.

U Republici Srbiji je trenutno u procesu izrade Nacionalna strategija unapređenja položaja osoba sa invaliditetom za period od 2020. do 2024. godine, koju priprema Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja, uz podršku SIPRU i Tima UN za ljudska prava. Cilj strategije je poboljšanje sveukupnog socijalnog i ekonomskog položaja osoba sa invaliditetom, kao i stvaranje uslova za ravnopravno učešće osoba sa invaliditetom u društvu. U procesu pripreme nacrta strategije organizovani su konsultativni sastanci sa predstavnicima/ama udruženja u Beogradu, Novom Sadu i Nišu, a finalni nacrt Nacionalne strategije biće predstavljen u pet gradova Srbije tokom decembra meseca (Novom Sadu, Nišu, Kragujevcu, Beogradu i Užicu).

Kada je reč o unapređenju socijalne uključenosti osoba sa invaliditetom na lokalnom nivou, SIPRU sprovodi „Program lokalnih inicijativa za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva – Podrška razvoju inovativnih modela za socijalno uključivanje – LIP 2” čiji je cilj doprinos socijalnoj uključenosti osetljivih društvenih grupa (žene, mladi, Romi i Romkinje, migranti/kinje, osobe sa invaliditetom) kroz unapređenje postojećih i uspostavljanje novih/inovativnih mera/usluga/programa u lokalnim zajednicama. Program LIP 2 obuhvata teritoriju jedinica lokalne samouprave u dva regiona Srbije: regionu Šumadije i Zapadne Srbije i regionu Južne i Istočne Srbije, a nosioci projekata u okviru ovog programa su jedinice lokalne samouprave, koje sprovode projekte u saradnji sa organizacijama civilnog društva. Kroz program LIP 2 biće pružena podrška lokalnim akterima da postanu inicijatori društvenih promena koje u centar pažnje stavljaju ljude, unapređuju svakodnevni život svih građana i građanki i nalaze odgovore na ključne potrebe osetljivih društvenih grupa u lokalnim zajednicama.

Imajući u vidu da je pristupačnost osnovni preduslov za uključivanje osoba sa invaliditetom u društvo, SIPRU, Zaštitnik građana i Stalna konferencija gradova i opština ustanovili su 2016. godine nagradu za jedinice lokalne samouprave koje su u prethodnoj kalendarskoj godini najviše doprinele razvoju svih oblika pristupačnosti na njihovoj teritoriji. Cilj je da se podigne svest o ovoj temi, promovišu primeri dobre prakse, kao i da se formulišu preporuke za unapređivanje stanja u ovoj oblasti. U okviru ove inicijative organizovane su obuke o stvaranju pristupačnog okruženja za predstavnike/ce jedinica lokalne samouprave, kao i studijske posete gradovima koje je Evropska komisija nagradila za razvoj pristupačnosti. Takođe, pripremljena je i brošura koja sadrži informacije o inicijativama nagrađenim 2017. i 2018. godine.

U okviru Beogradskog Ignite-a posvećenog socijalnom uključivanju imali smo prilike da čujemo lične priče prezentera i prezenterki koji su govorili o različitim aspektima koji se tiču života osoba sa invaliditetom, kao što su pristupačno okruženje, iskustva tokom školovanja, položaj žena sa invaliditetom, uloga informacionih tehnologija u svakodnevnom životu osoba sa invaliditetom. Blogerka Lana Nikolić i bloger Stefan Lazarević su na Blogu o socijalnom uključivanju pisali o različitim temama relevantnim za razumevanje položaja osoba sa invaliditetom i smetnjama u razvoju u Srbiji.