Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva

Udruženje građanki FemPlatz objavilo je rezultate istraživanja „Pokušaj femicida i femicid u Srbiji: sprečavanje i procesuiranje”. Ciljevi istraživanja bili su otkrivanje fenomenologije i etiologije femicida i pokušaja femicida, sagledavanje odgovora pravosuđa na pokušaje femicida i femicid, otkrivanje razlika u prevenciji femicida pre i posle stupanja na snagu Zakona o sprečavanju nasilja u porodici.

U okviru istraživanja analizirano je 96 predmeta procesuiranih slučajeva femicida (2015-2019) i 30 predmeta procesuiranih pokušaja femicida (2015-2019).

Autorke publikacije su dr Slobodanka Konstantinović Vilić i dr Nevena Petrušić.

Rezultati pokazuju da:

• pokušaj femicida i femicid učinioci najčešće vrše prema svojim sadašnjim i bivšim suprugama, vanbračnim i emotivnim partnerkama. Skoro polovina učinilaca femicida bila su u bračnom/vanbračnom/partnerskom odnosu sa žrtvom. Visok je procenat femicida izvršen prema članovima porodice, posebno prema majkama (24,1%).
• Većina femicida i pokušaja femicida izvršena je u kući/stanu/dvorištu gde žena živi. To potvrđuje rezultate prethodnih istraživanja o nasilju prema ženama. Za žene je najmanje bezbedno i najmanje sigurno mesto njihov dom. Samo 28,7% slučajeva femicida učinjeno je na otvorenim i javnim prostorima.

Dominantni motivi za izvršenje femicida i pokušaja femicida bili su ljubomora, koja je nastala iz želje za isključivim posedovanjem partnerke, nemogućnosti kontrole njenog ponašanja i upravljanja njenim životom, kao i osveta zbog raskida emotivne veze i bračne/vanbračne zajednice, mržnja i netrpeljivost zbog neuzvraćene ljubavi.

O žrtvama pokušaja femicida ima veoma malo podataka u sudskim presudama, iako su saslušane kao svedokinje u postupku. O žrtvama femicida ima još manje podataka, najčešće su u pitanju podaci koje daje učinilac. Ti podaci uglavnom nisu objektivni, jer učinilac nastoji da opiše žrtvu i njeno ponašanje kao glavni faktor izvršenja femicida. Žrtve se opisuju kao „nevernice“, „alkoholičarke“, uvek spremne za svađu, osobe koje se nedolično ponašaju, napuštaju kuću, vređaju i slično, čime „izazivaju“ učinioca da mu „padne mrak na oči“. Čak i prilikom saslušanja članova porodice žrtava kao svedoka sud ne saznaje dovoljno o žrtvi i njenom životu pre nego što je ubijena. Stiče se utisak da se niko ne interesuje za žrtve kojih više nema.

U većini slučajeva žrtve femicida i pokušaja femicida nisu se obraćale nadležnim državnim organima i ustanovama za pomoć i zaštitu od nasilja koje je postojalo pre izvršenja dela. Samo mali broj žrtava je prijavljivao nasilje, ali način reagovanja institucija sistema svedoči o njihovoj neefikasnosti i pokazatelj je nedelotvornosti sistema zaštite žena od partnerskog i porodičnog nasilja.

U strukturi izvršenih femicida preovlađuju krivična dela tzv. običnog ubistva (55,2%), a ista je situacija i sa pokušajima femicida, preovlađuju pokušaji tzv. običnog ubistva (69,7%). Sudovi često menjaju pravnu kvalifikaciju krivičnog dela iz optužnice od težeg ka lakšem, što dovodi do blažeg kažnjavanja, pri čemu ni praksa sudova u tumačenju propisa nije ujednačena.

Istraživanje je nastalo u okviru projekta „Sprečavanje i iskorenjivanje femicida u Srbiji (faza 2)“ koji su realizovale organizacije FemPlatz, Ženski istraživački centar za edukaciju i komunikaciju i Kuća rodnih znanja i politika, a u okviru regionalnog projekta koji podržavaju UN Women i Evropska unija.

Kliknite da preuzmete publikaciju „Pokušaj femicida i femicid u Srbiji: sprečavanje i procesuiranje” (.pdf).

Izvor: www.femplatz.org