Tim za socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva

Žene u Evropskoj uniji prvo dete u proseku rađaju sa nepunih 29 godina, najmlađe prvorotke su u Rumuniji, a najstarije u Italiji, dok najviše majki tinejdžerki ima u Bugarskoj i Rumuniji, pokazuju evropske statistike objavljene povodom Međunarodnog dana porodice koji se obeležava 15. maja. Više od 80% dece rođene u EU su prvo ili drugo dete u porodici dok je svako peto treće ili neko naredno dete pri čemu se za rađanje iako već imaju troje ili više dece najčešće odlučuju Finkinje. U Srbiji je prosečna starost majki 29 godina ali je u gradovima nešto viša nego u seoskim sredinama.

Najveći broj dece u Srbiji rađaju majke stare između 25 i 29 godina i prosečna starost majke je 29,1 godinu. Podaci Republičkog zavoda za statistiku za 2013. pokazuju da je u gradskim naseljima prosečna starost majke 29,9 godina a u ostalim 27,2.

Učešće broja živorođenih u gradskim naseljima u ukupnom broju živorođenih u Srbiji je 69,6% dok je u ostalim naseljima 30,4%.

Inače, u Srbiji, prema popisu stanovništva iz 2011, ima 1,47 miliona porodica s decom i one čine gotovo 70% ukupnog broja porodica.

Podaci pokazuju da u Srbiji ima najviše porodica s jednim detetom – svaka druga, odnosno 51,8% ukupnog broja porodica s decom. Slede porodice s dvoje dece (40%), zatim s troje (6,7%) i četvoro dece (1,1%), dok najmanje ima porodica s petoro i više dece (0,4%).

Siromaštvo rastuća pretnja

Povodom Međunarodnog dana porodice, čija je tema ove godine “(Da li je) muškarac glavni? Rodna ravnopravnost i prava dece u savremenoj porodici”, Zaštitnik građana Saša Janković kao najveće probleme u Srbiji istakao je porodično nasilje, siromaštvo i neuređeno radno vreme koje otežava porodični život.

Janković je u saopštenju istakao neophodnost da se protiv prodičnog nasilja država bori efikasnijim radom nadležnih organa.

“Takođe je posebno značajna efikasna zaštita prava na ograničeno radno vreme, na odmor i druga prava iz radnog odnosa, koja su od velikog značaja ne samo za radnika, odnosno radnicu, već i za njihov porodični život. I siromaštvo predstavlja rastuću pretnju porodicama u Srbiji”, smatra ombudsman.

U saopštenju je navedeno i da od ukupnog broja pritužbi koje je u prethodnih godinu dana primio Zaštitnik građana, a koje se odnose na zaštitu porodice i porodičnog života, 11% tiče se nasilja u porodici, mahom prema ženama i deci.

Zaštitnik građana istakao je i da se povećava stopa rizika od siromaštva u Srbiji (za 2014. godinu iznosi 25,6% u odnosu na 24,6% u 2013. godini), a riziku od siromaštva najviše su izložena deca (29,6%).

“Teret mera štednje u Srbiji najviše su podnele porodice, a njihove posledice su najteže pogodile decu. Kako bi se obezbedila veća društvena i državna podrška porodicama sa posebno ranjivom decom, Zaštitnik građana je predložio izmene i dopune Zakona o radu i Zakona o finansijskoj podršci porodici sa decom”, navodi se u saopštenju.

Janković je ukazao i da je bilo značajnog napretka u položaju porodica u romskim naseljima, gde su razlike u odnosu na opštu populaciju i dalje velike.

Najmlađe prvorotke u Bugarskoj, najstarije u Italiji

U Evropskoj uniji podaci Eurostata pokazuju da većina žena (51,2%) rađa prvo dete u dvadesetim godinama dok 40,6% postaju majke u tridesetim.

Gledano po zemljama, više majki koje rađaju između 30 i 39 godina nego onih u dvadesetim beleži se u Španiji (59,4% prvorotki su u tridesetim), Italiji (54,1%), Irskoj (52,7%) i Grčkoj (51,9%).

Istovremeno su više od 127.000 prvorotki u EU u 2013. bile žene mlađe od 20 godina dok su oko 65.000 bile stare 40 i više godina. U proseku, žene u EU postaju prvi put majke sa 28,7 godina.

U 2013. godini u EU je rođen 5,1 milion beba i svako peto dete, odnosno više od 880.000, bilo je treće, četvrto ili neko sledeće dete u porodici, saopštio je Eurostat.

Starost prvorotki u EU veoma se razlikuje od članice do članice i jaz između najmlađih i najstarijih je gotovo pet godina.

Prosečno najmlađe prvorotke su u Bugarskoj (25,7 godina) i Rumuniji (25,8), a zatim idu Letonija, Estonija, Poljska, Litvanija i Slovačka gde prvo dete majke rađaju između 26. i 27. godine.

Najstarije prvorotke u proseku su u Italiji (30,6 godina) a slede Španija (30,4), Luksemburg (30) i Grčka (29,9).

Statistike pokazuju da su tinejdžerke koje rađaju prvo dete najčešće u Rumuniji, gde žene tog uzrasta učestvuju u ukupnom broju prvorotki sa 15,6%. Slede Bugarska (14,7%) i Mađarska (11%) a nešto niže stope beleže se u Slovačkoj (9,9%), Letoniji (9,1%) i Britaniji (8,2%).

S druge strane, tinejdžerke prvorotke najređe su u Italiji (1,8%), Sloveniji (1,9%), Holandiji (2,2%), Luksemburgu i Kipru (2,4%), pokazuju demografski podaci Evropske statističke službe.

Kada je reč o “starijim” majkama, najveći procenat prvorotki starih 40 ili više godina registrovan je u Italiji (6,1% sve provorođene dece u 2013), Španiji (5,1%), Grčkoj (4,1%), Luksemburgu (3,8%) i Irskoj (3,4%).

Istovremeno manje od 1% prvorođene dece rađaju majke starije od 40 godina u Poljskoj, Slovačkoj i Litvaniji.

U Finskoj se jedna od deset žena odlučuje da postane majka iako već ima najmanje troje dece.

Na nivou EU, 82,6% rođenih u 2013. godini bili su prvo ili drugo dete, rođenja trećeg deteta učestvuju u ukupnom broju sa 11,8% a četvrtog ili petog, šestog … sa 5,6%.

Najveći procenat rođenja četvrtog ili nekog sledećeg deteta među ukupno rođenim u EU zabeležen je u Finskoj (10,4%) a slede Velika Britanija (9,5%), Rumunija (9,4%) i Irska (9%).

Izvor: Beta, EurActiv.rs